VITO Mol onderzoekt hoe drugs twee uur na inbeslagname onbruikbaar worden
MOL – Naast de fastlane voor drugsverbranding en de decretale bevoegdheid om verbrandingsinstallaties te vorderen, laat Zuhal Demir (N-VA, zie foto), Vlaams minister van Justitie en Handhaving , samen met onderzoeksinstelling VITO uit Mol het chemisch onklaar maken van drugs onderzoeken en voorbereiden. Demir: ‘Dit kan de druk op het veiligheids- en douanepersoneel verlichten, gezien de federale investeringen daarin nog te laag zijn.’ Het onderzoek werd eerder al aangekondigd, maar intussen is VITO op vraag van Demir ook effectief gestart afgelopen maand. Demir: ‘De War on Drugs zal nog lang en slopend zijn, het is daarom belangrijk om ook op lange termijn na te denken en ons daarop voor te bereiden. Ondanks onze beperkte bevoegdheden terzake, doet Vlaanderen wat nodig is.’
2023 was het jaar waarin de Vlaamse overheid talloze initiatieven nam om de grote drugsvangsten in en rond Antwerpen te kunnen verwerken. Begin 2023 werd een protocol afgesloten tussen de douane en de uitbater van een verwerkingsinstallatie om wekelijks minstens twintig ton te kunnen verbranden, in het najaar kwam daar een fastlane bovenop zodat de douane binnen drie uur na een vangst bij de installatie terecht kan én vorige week kreeg minister Demir van de regering decretaal de bevoegdheid om andere verbrandingsinstallaties in gevallen van nood te kunnen vorderen. Dat ontwerpdecreet gaat nu richting de adviesraden. Hoewel er nooit een capaciteitsprobleem inzake verwerkingscapaciteit is geweest, bereidt de Vlaamse regering zich dus bijzonder voor op extreme scenario’s, ondanks het feit dat ze maar beperkt bevoegd is voor de materie.
Maar daar blijft het niet bij. Demir: ‘Als we de doorlooptijd tussen inbeslagname en vernietiging nog korter willen maken om de veiligheid van de douane te garanderen, is het natuurlijk nuttiger om de drugs al in de haven zelf onbruikbaar te kunnen maken. Want nu is er dikwijls te weinig federaal personeel om die drugs te vervoeren en te bewaken, getuige een recent transport van douaniers die onderweg was met tien ton cocaïne zonder enige bijkomende beveiliging.’
Daarom heeft Demir intussen VITO, de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek, de opdracht gegeven te onderzoeken hoe drugs binnen de twee uur na inbeslagname chemisch onklaar kan gemaakt worden door personeel van de douane. VITO heeft daarvoor een scenario uitgewerkt dat het momenteel onderzoekt. Het onderzoek werd eerder al aangekondigd, maar intussen is VITO op vraag van Demir afgelopen maand ook effectief gestart.
Van groot belang voor Demir is dat de drugs ook volledig onbruikbaar worden gemaakt. ‘Ik heb de onderzoekers gevraagd om een scenario uit te werken waarbij de drugs ook werkelijk kapot wordt gemaakt, en niet meer te reconstrueren valt. In een eerste fase zullen labotesten plaatsvinden, waarna ook de industriële haalbaarheid zal worden onderzocht.’ De uitwerking en verwerking op grote schaal zal sowieso een tiental maanden in beslag nemen. Dit zal in nauwe samenwerking gebeuren met de douane en de drugscommissaris.
Demir: ‘Gezien de strijd tegen drugs ons allemaal aanbelangt, heb ik vanuit Vlaanderen de nodige budgetten vrijgemaakt voor VITO om niet alleen de onderzoeksfase uit te werken maar ook om de douane te ondersteunen bij de verdere implementatie ervan op het terrein.’ De uitwerking, die samen met de douane en drugscommissaris Ine Van Wymersch gebeurt, zal wellicht wel nog een jaar vergen.
In Nederland verbrandt men inbeslaggenomen drugs onmiddellijk in gewone huisvuilovens. Demir: ‘ Dit zou extra opslag en beveiliging vereisen. Bovendien zijn die ovens daar niet voor vergund en bieden ze niet dezelfde garantie op een volledige vernietiging van de cocaïne.’
Van Wymersch: ‘Vergelijk het met een plofkoffer. Als criminelen weten dat eens de Belgische overheid je cocaïne in beslag genomen heeft, je ze kwijt bent én ze verloren is, dan is er geen enkele interesse in het proberen terug te halen. De opslag en het transport vormen dan geen veiligheidsrisico’s mee.’. Het gaat trouwens om een wereldprimeur. Van Wymersch: ‘Vreemd genoeg zijn andere landen nog nooit gedwongen geweest om daarover na te denken omdat ze niet die enorme hoeveelheden cocaïne in één keer in beslag nemen. In Azië verwerkt men cocaïne wel in een glasblazerij, in het zand waarmee glas geblazen wordt. En in Ecuador verwerken ze cocaïne in betonblokken in bouwmaterialen, maar het is nog niet helemaal duidelijk of de cocaïne er niet opnieuw kan uitgehaald worden.’ (EM)
