Twee gerestaureerde werken keerden terug naar Sint-Benedictuskerk Mortsel Dorp

MORTSEL – Vanaf 2014 tot 2024 werd de kerk volledig gerestaureerd: niet alleen verlichting, verwarming, geluidsinstallatie en beeldvorming werden vernieuwd. Ook de regenafvoer, de riolering en het interieur werden onder handen genomen. Maar eveneens de preekstoel, de biechtstoelen, het houtwerk, altaren, schilderijen, kruisweg en beelden werden grondig en vakkundig opgeknapt. Vandaag keerden twee schilderijen terug na grondige restauratie.

In 1442 werd een eerste hoofdaltaar ingewijd, een gotisch altaar geschonken door ridder Jan II „de oude“ Van Ranst, heer van Cantecroy (1403-1443). Het werd vernield tijdens de beeldenstorm op 21 augustus 1566.
Tussen 1149-1152 (eerste kerk) en vandaag werden het altaar en ook de altaarstukken meermaals vervangen door een moderner item, de laatste keer in 1640-1644 door Sebastiaan de Neve. Wij hebben weet van drie verschillende schilderijen:
• Triptiek door Gilliam Van Dermonde (1610-1611), onderwerp onbekend;
• “Christus aan het Kruis” door Antoni Goubau (1662), waarvan 2 details nog steeds in de sacristie hangen;
• “De Heilige Benedictus smeekt genezing voor de lijdende mens en dier af vanuit de Hemel” door Carlo Eykens (1752).

Van Carlo Eykens, een internationaal minder bekend schilder uit de 18e eeuw, zijn heel weinig details bekend over zijn leven en zijn werk. Maar de terugkeer van zijn schilderij wordt vandaag gevierd omdat het deel uitmaakt van het historisch erfgoed van de kerk. Het doek werd 3 keer gerestaureerd: in 1807 door J.F. Verlinden, in 1980-1982 door pastoor H. Heylen en tenslotte in 2019-2023 door Patricia Van den Borne.
Tijdens de laatste restauratie kon Patricia de desastreuse overschilderingen uit het verleden verwijderen. Hierdoor werden niet alleen de oorspronkelijke kleuren opnieuw zichtbaar. Ook mensen en dieren, evenals details van de gebouwen, kwamen tevoorschijn nadat toegevoegde wolken en onzorgvuldige behandelingen deskundig werden verwijderd.

In 1640 was de Sint-Sebastiaansgilde zo rijk dat ze een schilderij van haar patroonheilige kon bestellen: “Marteling van Sint-Sebastiaan” (1640-1644). Oorspronkelijk werd het schilderij, hoewel niet ondertekend, toegeschreven aan Cornelis Schut. Maar tijdens de recente restauratie van 2019 tot 2023 door Luc Van Asten uit Hasselt werd een andere handtekening ontdekt. Hierdoor bleek het doek geschilderd door de befaamde barokschilder Pieter van Lint, (1609-1690) een naam die klinkt als een klok. Van Lint was een Zuid-Nederlands kunstschilder uit de barokperiode, die actief was in Antwerpen en Italië. Van zijn hand zijn voornamelijk religieuze afbeeldingen bekend. Maar hij schilderde ook genrestukken in kabinetformaat. Na zijn studie onder Artus Wolfaert, een periode waarin hij voornamelijk de kunstwerken van andere schilders kopieerde, werd van Lint meester aan het Antwerpse Sint-Lucasgilde in 1632. In hetzelfde jaar reisde hij naar Rome, waar hij tot 1640 zou blijven. Hij werkte daar o.a. voor Domenico Ginnasi, kardinaal-bisschop van Ostia en Velletri, en de Cibo familie die hem in dienst nam om fresco’s te schilderen in hun familiekapel in de Santa Maria del Popolo kerk te Rome. Hij verbleef in de periode 1640-1641 in Parijs.

Na zijn terugkeer in Antwerpen vertoonde zijn werk invloeden van zijn verblijf in Rome en werd in het bijzonder geïnspireerd door Caravaggio. Veel van zijn latere werk waren religieuze afbeeldingen, waaronder “De bruiloft van de Maagd Maria” (Onze-Lieve-Vrouwekathedraal te Antwerpen).

Werken van Pieter Van Lint vinden we o.m. in de Salesianerinnenkirche te Wenen, het Hermitage Museum te Sint-Petersburg, het Jean-Paul Getty Museum te Los Angeles, het Szépművészeti Múzeum te Boedapest, het Museo del Prado in Madrid en het Noordbrabants Museum in ‘s-Hertogenbosch. Maar ook veel korter bij ons zijn schilderijen van hem te bewonderen in o.m. het KMSKA, de Sint-Jacobskerk, de Minderbroederskerk en de Keizerskapel in Antwerpen. De Sint-Benedictusparochie is trots dat een dergelijk meesterwerk terugkeert na de restauratie.

Sinds vorige maand is het schilderij “Onze Lieve Vrouw met Kind schenkt de Rozenkrans aan Dominicus Guzman”, van de hand van een onbekende kunstschilder, voor restauratie vertrokken naar de Academie van Wilrijk. Op 1 juni 2024 van 10 tot 16 uur kan je live de restauratie volgen tijdens de opendeurdag van de kunstacademie in Wilrijk.

Foto’s Ronny MULLENS