THUIS van Hugo Claus in het Fakkeltheater

Antwerpen
Gust Charrin
10/11/2024
1014

ANTWERPEN-Productiehuis ÉÉN ZEE staat voor liefde voor theater. Zij hebben als doel en visie, repertoire stukken nieuw leven in te blazen. De aftrap met Achter de Schermen ( The Dresser) was reeds een voltreffer.

Nu gaat men voor ‘ Thuis’ van Hugo Claus. ‘ Thuis ‘ is een gecompliceerd stuk, maar dat was Hugo zelf ook. Een deel van zijn verhaal is gebaseerd op zijn eigen leven. Inspiratie vonden ze samen met regisseur Robert Sian In Het Letterenhuis dat sinds 2004 officieel erkend is als het literair archief van en voor Vlaanderen. Claus, een briljant schrijver, theatermaker, schilder, poëet, kortom een alleskunner.

Het is een stuk met veel vragen en weinig antwoorden. Een gefrustreerd koppel zorgt voor een oude dame, die beginnend dement is. Het huis waar ze samen wonen, is van de oude dame en er hangt een lijfrente aan. Als de zoon van het koppel dan plots opdaagt met zijn vriendin begint een spinnenweb van leugens, intriges en een groot generatieconflict.

Het is een dysfunctie van een familie in de jaren ’70. Claus schreef het verhaal in 1975. De regie is van een Schot, Robert Sian, die al meer dan 25 jaar in Antwerpen woont. Iemand die het nuchtere van de oostkust van Schotland, waar hij vandaan komt, kan mixen met de soepelheid van de westkust bewoners. Hij ging ook Claus achterna in het Letterenhuis om zich in de schrijver te verdiepen.

Het verhaal:

Theo Vandaele is een gewezen slager en heeft vele frustraties die hij in discussie brengt met zijn vrouw Monique. Zij zorgt mede voor een wrange huiselijkheid en werkt de disfunctie van het koppel in de hand. Door haar medicatie voor botontkalking is haar seksueel leven beknot. Theo heeft nog wel fantasieën, maar Monique geeft hem nog meer frustraties: “ Weet je dat 80 % van de mannen op de trein seksuele kriebels voelen door het op en neer gaan van de wagon? Je hebt in jaren al geen trein genomen repliceert Monique. “ Zij wil haar verloren zoon Rik terug aan zich binden na twee jaar. Maar wat zal de rol van de mooie en frivole Sonja zijn?

Liefde, seks, frustraties en aftakeling passeren de revue. De nabijheid van de dood is ook goed te voelen, “ Ze staat met haar 10 tenen reeds in het graf, zegt Theo over Lena Vergote, de oude, fragiele demente dame. Leugens, bedrog en geen wederzijds respect gaan de bovenhand nemen. Een thema als oudermishandeling was ook in 1975 actueel.

Het begin vangt aan met het gezin Vandaele in het huis van de oude dame en op het einde ( zijn het drie dagen of vier?) is de situatie nog steeds zo. Maar in die periode is er enorm veel gebeurd, van een bijna seksueel contact over de generaties heen tot een pseudo hartinfarct.

Symbolisch is ook dat het verhaal start met een jonge Sonja op de sofa en eindigt met een oude Lena op dezelfde plaats.

De toeschouwer krijgt veel vragen te verwerken en zal in feite moeten gissen naar de antwoorden. Blijf vrij om zelf een eindscenario te maken. Dat had Claus zelf graag gewild.

Voor de cast kwam men terecht bij iemand voor wie het woord ‘ Thuis’ reeds lang een betekenis geeft. Marleen Merckx tekent voor de rol van de vrouw van het koppel. Haar man wordt vertolkt door Koen Van Impe. Briek Lesage is de thuiskomende zoon en zijn vriendin wordt gespeeld door Britt Das. Britt is in het werkelijke leven de dochter van Marleen. Een frisse en aangename verschijning, een wissel op de toekomst. Tenslotte, de oude dame waar het allemaal rond draait is Marilou Mermans. Marilou speelt met glans Lena Vergote. Alle 5 gaan voor volle 90 minuten in deel één, het tweede deel is ongeveer 40 minuten lang.