Stad Mechelen wijzigt straatnaam om koloniaal verleden te duiden
MECHELEN – ‘Hoe maken we van Mechelen een stad waar iedereen zich thuis voelt?’ Een werkgroep ging met die vraag aan de slag en organiseerde de denkdag ‘Mechelen dekoloniseert’. Met de input van die denkdag en onder begeleiding van HUMMUS vzw – gevestigd in een huis van 170 jaar oud in de Hendrik Consciencestraat – en Consultance Agency Yaba Yaba Leki ging de werkgroep vervolgens op zoek naar een gedeelde visie op conflicterende en polariserende verwijzingen uit het verleden in Mechelen.
Het debat loopt al jaren. De partij Vooruit vroeg in de jaren ’70 het verwijderen van de straatnaam ‘Van Kerckhovelaan’ en van het standbeeld ‘Pioniers van de beschaving op de Schuttersvest. Daar wordt nu gedeeltelijk gevolg aan gegeven. Gabriella De Francesco (Groen), schepen van diversiteit en gelijke kansen (tweede van links op de foto): ‘De Van Kerckhovenstraat wordt de Zusterkens der Armenstraat. Tot in de jaren ’70 beheerden de zusters een tehuis voor behoeftige en arme bejaarden. De gebouwen aan de (nu nog even) Van Kerckhovenstraat werden in het najaar 1972 afgebroken. Het koloniaal monument ‘¨Pioniers van de beschaving’ van Lode Eyckermans krijgt een nieuwe plek in onze stad en een begeleidende tekst. En er wordt een permanente adviesgroep opgericht om naast dekolonisatie een gesprekspartner te zijn voor de stad rond ruimere diversiteitsthema’s.’
Mechelaar Willem of Guillaume Van Kerckhoven (1851-1892) was aanvankelijk luitenant bij het zesde linieregiment. In 1883 vertrok hij naar Kongo-Vrijstaat en richtte er vanaf 1885 de vooruitgeschoven post van Bengala in. In 1890 werd hij de leider van een Nijlexpeditie (1891-1893) die in opdracht van Leopold II in het zuiden van Soedan aan gebiedsuitbreiding moest doen. Tijdens de expeditie werd meedogenloos slag geleverd met de Arabieren. De plaatselijke bevolking leed erg onder de plunderingen en moorden begaan door de expeditieleden. Van Kerckhoven werd op 10 augustus 1892 nabij de Nijl per ongeluk dodelijk getroffen door zijn ‘boy’ die zijn geweer aan het laden was.
François Van der Jeught van Willemsfonds Mechelen (derde van links op de foto): ‘Het was historicus en stadsgids Marcel Kocken die met het idee van de nieuwe straatnaam kwam aandraven. Vervolgens heb ik dit voorgelegd aan het bestuur van Willemsfonds dat er helemaal achter stond.’ De Francesco: ‘Ook binnen het stadscollege bestond een consensus. Deze beslissingen werden unaniem goedgekeurd. Een straatnaamwijziging is niet zo eenvoudig. Ik heb moeten studeren om te weten wat kon en wat niet kon. De inwoners van de toekomstige Zusterkens der Armenstraat kunnen met al hun administratieve vragen terecht bij de stad.’
Het standbeeld, daterend uit 1953, blijft wel bestaan. Op het beeld is een inscriptie aangebracht, die hulde brengt aan 31 pioniers die stierven voor de beschaving in Congo, waaronder Willem Frans Van Kerckhoven. Don Pandzou van de werkgroep (links op de foto): ‘De namen zullen worden aangepast. De verheerlijking van de dekolonisering is misplaatst maar we willen dat het beeld blijft en een educatieve rol gaat vervullen.’ Of de Congolezen ginds wakker liggen van deze actie? ‘Neen. En dat is niet abnormaal. Qua levensomstandigheden is Congo het op twee na slechtste land ter wereld. De gemiddelde leeftijd is er 26 jaar. Jongeren kennen enkel Kabila en Tshishikedi. Zij zijn bezig met overleven. Daarom moeten wij, als Congolozen in het buitenland, in hun plaats actie ondernemen.’
Edwin MARIËN
Foto Stad Mechelen
