Primeur voor Benelux: AI zorgt voor snellere analyse van tumoren bij GZA en ZNA
ANTWERPEN – Als eerste in de Benelux gebruikt het laboratorium voor weefselonderzoek (pathologie) van Ziekenhuis Netwerk Antwerpen (ZNA) en GZA Ziekenhuizen artificiële intelligentie (AI) in de strijd tegen kanker. Slimme software ondersteunt de pathologen bij de diagnose van miljoenen tumorcellen. Het gaat om onderzoeken naar het type tumor en of deze tumor gevoelig is voor bepaalde therapieën.
De AI-software analyseert het weefselstaal en gidst de patholoog naar delen die mogelijk bijkomend onderzoek vereisen. Dat gebeurt onder meer door groeipatronen van de tumor te bepalen of kankercellen exact te tellen in plaats van te schatten met het oog. Zo kan de arts sneller en beter onderbouwd de diagnose staven. Door de ondersteuning met AI kent de patiënt sneller de uitslag van het onderzoek, en kan de behandeling vroeger van start gaan.
De computer en het slimme algoritme geven de patholoog, de specialist die weefsels en cellen onderzoekt, zoals tumoren, als het ware een extra paar digitale ogen. Bij borst- en prostaattumoren gaat een krachtige computer aan de slag met ingescande beelden van het gezwel. De software berekent het aandeel aangetaste cellen en markeert ook bepaalde zones die mogelijk extra tests vereisen. Zo gidst de software de arts naar interessante gebieden met welomschreven kenmerken. Een antilichaam is een eiwit dat het immuunsysteem van het lichaam produceert om ziekteverwekkers te bestrijden. In de context van kanker worden ze gebruikt om specifieke eiwitten aan te tonen die wel of niet eigen zijn aan bepaalde tumorcellen. Het aantonen van de aan- of afwezigheid van deze eiwitten helpt de patholoog om het tumortype vast te stellen of om de respons op bepaalde therapieën te voorspellen. Het gaat bijvoorbeeld om cellen die abnormaal groeien of reageren op antilichamen.
Een ander algoritme is dan geschikt voor bijvoorbeeld de analyse van alle tumoren waarbij immuuntherapie het verschil kan maken. Bij deze therapie krijgt de kankerpatiënt medicijnen om de werking van het afweersysteem te versterken. Hierdoor gaat het afweersysteem de kankercellen herkennen, opruimen en vernietigen. Een weefselstaal van een tumor telt miljoenen cellen, en het lab onderzoekt meerdere stalen. Het menselijk oog kan die miljoenen cellen uiteraard niet tellen, de slimme software kan dat wel. De software berekent mee het aantal cellen dat gevoelig is voor bepaalde medicatie. Zo kan de arts inschatten of de patiënt baat heeft bij een specifieke therapie.
Door de slimme software gaat de beoordeling veel sneller en preciezer. Daarnaast verkleint de kans dat microscopisch kleine afwijkingen over het hoofd worden gezien. Patholoog Sabine Declercq, medisch coördinator van het laboratorium voor Pathologische Anatomie: ‘De combinatie van artificiële intelligentie met de ervaring van de patholoog levert preciezere diagnoses op. De software analyseert telkens op exact dezelfde manier beelden. Daarnaast komen we sneller tot een diagnose. Een computer raakt nooit vermoeid. Doordat de software de klok rond kan werken, hebben de pathologen meer tijd voor het onderzoek en de diagnose van complexere tumoren. De derde troef van deze slimme software is dat ZNA en GZA Ziekenhuizen bepaalde onderzoeken voortaan in het eigen lab kunnen uitvoeren. Zo weet de patiënt sneller waar hij of zij aan toe is, en kunnen de kankerspecialisten sneller een therapie opstarten. In de praktijk kan dit een patiënt tot een week tijdswinst opleveren.’Het lab anatome pathologie van ZNA en GZA Ziekenhuizen mikt in de opstartfase op 1 150 stalen per jaar en wil dat tegen 2024 optrekken naar 15 000 stalen per jaar. Het gaat vooral om stalen van tumoren in de maag, borst, prostaat en longen. Belangrijk is dat de patholoog aan het stuur blijft van de diagnose. (EM / Foto ZNA)
