Onderzoek UAntwerpen: ‘Kennisniveau rond koloniaal verleden is erg laag’
ANTWERPEN – Onderzoek van UAntwerpen en het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (AfricaMuseum) toont dat de kennis van de Belg zwaar tekortschiet wat betreft ons koloniaal verleden. Van de twaalf algemene kennisvragen over dat verleden beantwoorden ze er gemiddeld maar vier juist. Dat is wel net iets beter dan vóór de Black Lives Matter-protesten.
De vraag welke Belgische koning Congo als privéstaat in zijn bezit nam (Leopold II) wordt door 70 procent juist beantwoord. Daartegenover staat dat maar weinigen weten dat de landen onder Belgisch koloniaal bestuur de Democratische Republiek Congo, Rwanda en Burundi waren. 80 procent wist niet dat Lumumba de eerste premier van onafhankelijk Congo was. Het onderzoek werd gevoerd vóór de teruggave van de tand van Lumumba.
De Black Lives Matter-protesten, die in 2020 op gang kwamen nadat George Floyd in de Verenigde Staten door politiegeweld om het leven kwam, zorgden dat het thema dekolonisering in de afgelopen twee jaar veel meer aandacht kreeg in de media. Uit een media-analyse van de kranten Het Laatste Nieuws en De Standaard bleek dat er na de BLM-protesten dubbel zoveel artikels gepubliceerd werden over dekolonisering en aanverwante onderwerpen dan in de jaren ervoor. Ongeveer een kwart van de respondenten getuigt dat hun kennis rond dekolonisering en racisme sinds de protesten is gestegen. .
Zeger Verleye, assistent Politiek Wetenschappen aan UAntwerpen Stadscampus: ‘Opmerkelijk is dat de Belgische bevolking de dekoloniseringsmaatregelen, zoals het wegnemen van straatnamen of koloniale standbeelden, of het toevoegen van bordjes met uitleg, minder steun betuigde in 2022 dan in 2020. Vrouwen en linksgeoriënteerde respondenten steunen dekoloniserende maatregelen over het algemeen het meest.’
Racisme blijkt de meerderheid van de Belgische bevolking aan te belangen. Uit het onderzoek blijkt dat 59 procent van de respondenten vindt dat er vanuit de overheid een nationaal antiracismeplan moet worden opgesteld, dat ook vanuit de (federale) overheid moet worden gecoördineerd. Evenveel respondenten vinden dat lessen over discriminatie en racisme belangrijk zijn in het onderwijs. Daartegenover staat dat 21,3 procent het eens of helemaal eens is dat lessen rond discriminatie en racisme niet nodig zijn.
Onderzoeker Samira Azabar: ‘Over quota voor etnische minderheden op televisie zijn de meningen van de Belgische bevolking sterk verdeeld. Zo vindt 28 procent quota een goede zaak, is een kwart het hiermee oneens en geeft 47 procent aan het noch eens, noch oneens te zijn.’ Politici hanteren drie strategieën om verantwoordelijkheid over dekolonisatie uit de weg te gaan. Een eerste strategie is dat de parlementsleden het dekoloniseringsdebat trachten te ontwijken of te negeren. Een tweede om zich niet concreet met dekolonisering bezig te houden, is dat ze racisme wel erkennen als een structureel probleem, maar het niet linken aan het eigen koloniaal verleden. Ten derde willen parlementsleden het historisch onrecht weliswaar ‘repareren’, maar dan vooral met symboolpolitiek, zoals verontschuldigingen of spijtbetuigingen. Het AfricaMuseum werkte een workshop uit over de Belgische koloniale geschiedenis voor de derde graad middelbaar. De workshop reikt leerlingen kennis en inzicht aan over de kolonisatie van Congo. Info: Tine.geunis@africamuseum.be, 0471 84 17 28. (EM)
