Omgekeerde operatiekamer van anderhalve ton en andere kunstwerken sieren ZNA Cadix
ANTWERPEN – In het nieuwe ziekenhuis ZNA Cadix zijn een aantal opvallende kunstwerken geïntegreerd in het gebouw. De werken dragen bij aan een helende omgeving, waarin patiënten kunnen herstellen. Om te zorgen voor kunst in het ziekenhuis, nodigde ZNA drie hedendaagse kunstenaars uit om naar eigen inzicht en beeldend vermogen werken te voorzien. De kunstenaars zijn Philip Aguirre y Otegui, Art & Language en Sofie Muller.
Beatrijs Eemans, curator bij ZNA: ‘Op het gelijkvloers, in de polikliniek op de tweede verdieping en het chirurgisch dagziekenhuis op de vierde verdieping vind je de eed van Hippocrates, een werk van het Brits kunstenaarscollectief Art & Language met Michael Baldwin en Mel Ramsden. In onze werken vind je drie verhaallijnen: de patiënt, het ziekenhuis en hier de arts. Dat zijn drie kernwoorden in de werking van ZNA. Bedoeling was om een verbinding te maken tussen het verleden, het heden en het ziekenhuis van de toekomst. De werken die we wensten te integreren moesten een duidelijke link hebben met ZNA en Antwerpen. We werken met professionele kunstenaars die ervaren zijn met kunstintegratie in de semi-publieke ruimte. Hier hebben wij de eed van Hipocrates in een Vlaamse vertaling meegenomen in de Zorgboulevard, van aan Park Spoor Noord tot de ingang aan de binnentuin.’
Matrasdager staat op het gelijkvloers. Eemans: ‘We hebben aan de kunstenaars gevraagd om een bestaand werk mee te nemen en dat te verwerken in een nieuw werk met een nieuwe betekenis. Het integreren van kunst in dit gebouw is al begonnen nog voor de eerste steenlegging is gebeurd. Het ziekenhuis heeft dit werk van Philippe Aguirre aangekocht. Hij heeft het onder handen genomen en het hier in de zorgboulevard geïntegreerd. Het is een sleutelwerk in het oeuvre, een levensgroot beeld waar ieder die het ziekenhuis betreedt zich kan herkennen. Het is gebaseerd op krantenafbeeldingen uit de jaren ’90 toen de vluchtelingenproblematiek zichtbaarder werd.’
Eveneens op het gelijkvloers hangt – haast verdoken – een beeld aan het plafond. Het is een werk van de Gentse Sofie Muller (50), die in Antwerpen heeft gestudeerd. ‘Ik heb geen naam geplakt op dit beeld. Het is een redelijk universeel portret en het past bij de eed van Hippocrates. Het stelt een mens voor met zijn imperfecties. Dat is één deel van het werk.’
Het tweede deel vind je op de derde verdieping, aan het plafond van het restaurant. Daar hangt een anderhalve ton wegende omgekeerde operatiekamer uit 1910 met authentieke medische voorwerpen en een portret van de internationaal bekende pionier-arts Albin Lambotte, die in het Stuivenbergziekenhuis baanbrekend werk in de orthopedie verwezenlijkte. Muller: ‘Lambotte was een topchirurg en diensthoofd. Hij heeft 180 violen gebouwd. Zijn blauw oor verwijst naar het muzikale. Hij was ook een kunstliefhebber. Hij heeft heel veel Ensors verzameld en zijn vrouw had een heel bijzondere relatie met Ensor. Ik heb het geluk gehad om samen te werken met professor Van Hee, de conservator van het museum Lambotte. Helaas is dit museum – dat in het Stuivenbergziekenhuis gevestigd was – gesloten en de vraag is of het ooit nog een plaats zal krijgen.’ Gedurende anderhalf jaar heeft Sofie in het Stuivenbergziekenhuis in een tijdelijk ingericht kunstatelier het omgekeerd OK voorbereid.
Het laatste beeld, eveneens van de in Borgerhout wonende Philippe Aguirre y Ottegui, situeert zich op het terras op de derde verdieping. Aguirre: ‘Ik bevind me regelmatig in Senegal. Daar is een twintigtal jaar geleden een hele machinerie op gang gekomen van bootvluchtelingen die mede georganiseerd werd door de vissers want zij hebben de boten. Dit werk is gemaakt op basis van een authentieke Senegalese vissersboot. Deze versie stond in Nieuwpoort zodat er een communicatie zou zijn tussen Afrika en Europa maar in Nieuwpoort wou men dit werk weg en gelukkig heeft het ZNA er een plek voor gevonden.’
Edwin MARIËN
