‘Oekraïne-oorlog’: nieuws uit Zoersel, Edegem, Duffel en Malle
ZOERSEL – Een 60-tal Oekraïense vluchtelingen vonden al hun weg naar Zoersel. Zowel medewerkers van gemeente als OCMW als een heleboel vrijwilligers doen hun uiterste best om voor een warm welkom te zorgen.
Katrien Schryvers (CD&V), schepen voor sociale zaken: ‘Daarnaast zette de gemeente enkele initiatieven op poten om zowel Oekraïners als de vrijwilligers, gastgezinnen en andere helpende handen extra te ondersteunen. Vanaf nu organiseren we elke donderdagmiddag een ontmoetingsmoment voor vrijwilligers en vluchtelingen in de Kapel van het administratief centrum. We brengen deze mensen samen om hen de kans te geven elkaar te vinden, ervaringen te delen en elkaar te steunen. Bovendien kunnen zowel de vrijwilligers als Oekraïners hier terecht met vragen of noden bij de dienst burgerzaken of de sociale diensten. Volgende week, op donderdag 24 maart om 17u30, gaan we alle gastgezinnen dan nog eens uitgebreid informeren.’
Burgemeester Liesbeth Verstreken (N-VA, midden op de foto): ‘Het is duidelijk dat deze mensen, na al wat ze hebben meegemaakt, er nooit aan hebben om samen te komen. Je voelt dat er nog veel zenuwachtigheid heerst. Mensen moeten nog wennen aan de nieuwe situatie. En uiteraard is er heel veel bezorgdheid over wat er bij hen gebeurt. We proberen hen, samen met de vrijwilligers, hier op te vangen. Er zijn mensen die huisvesting hebben aangeboden maar we gaan veel andere dingen nodig hebben. Er zijn hier tolken aanwezig, mensen die Oekraïners uitnodigen om bij hen te komen eten,… We brengen iedereen hier samen in een ongedwongen sfeer. We gaan elke week inspelen op de noden die er zijn. Er sprak iemand mij aan met de vraag om zo vlug mogelijk werk te hebben. We moeten zorgen dat vanaf het moment dat hun documenten in orde zijn, zij aan de slag kunnen. Ook zullen we hen naar de VDAB leiden want die mensen willen de handen uit de mouwen steken. Ze zijn gewoon om zelfstandig te zijn en willen niet afhankelijk zijn van iemand.’
‘Dit alles heeft veel in gang gezet in de gemeente: we moeten de communicatie regelen, zorgen voor huisvesting en vrijwilligers die een plek aanbieden ook wijzen op de voorwaarden die moeten vervuld zijn vooraleer we ze kunnen onderbrengen bij de gezinnen. Daarom hebben we eerst een aantal serviceflats voorzien. Ook de Oude Pastorij in Zoersel is ingericht en in het commissariaat zijn er al een aantal plaatsen ingericht waar we hen te slapen kunnen leggen. Vandaaruit gaan we zoeken of we de mensen op een meer permanente basis bij gezinnen kunnen onderbrengen.’
‘Er lopen hier wel een heleboel mensen rond die onderdak hebben gevonden bij familie of bij vrienden. Wij wisten niet dat die groep zo groot was. Dat zijn de zogenaamde officieuze kanalen. In de villawijk hier wonen bijvoorbeeld mensen die hun moeder hebben laten overkomen en zo zijn er nog. Het kan zijn dat er zich nog op ons grondgebied bevinden zonder dat we het weten. Ik begrijp dat de mensen wantrouwig zijn. Ze hebben heel wat meegemaakt. Ze hebben hier wat rust gevonden maar hebben wat schrik dat – eens ze zich in Brussel hebben geregistreerd – naar een andere plek zouden moeten gaan. We moeten vertrouwen wekken en zien dat we het organisatorisch kunnen bolwerken. Voor ons en voor onze diensten zijn er ook heel wat onzekerheden. Vanwege de Vlaamse overheid en de gouverneur vernamen we dat er in de provincie Antwerpen wellicht een 8 000 Oekraïners zullen worden opgevangen tegen vrijdag 1 april.’
‘We hebben ook een samenwerking met de jeugdherberg maar die moeten uiteraard ook na de moeilijke periode van corona weer opstarten. Gelukkig hebben we daar een buffertje om mensen – al was het maar tijdelijk – te kunnen plaatsen. We moeten trachten te voorkomen dat de mensen om de haverklap moeten verhuizen. We hebben ons tevens voorbereid met de scholen. De barrière van de taal is er wel maar langs de andere kant hebben we nogal wat ervaringen met vluchtelingen die jonge kinderen hadden, die enorm veel leerden van leeftijdsgenoten. Als wij dat kunnen combineren met een Oekraïens sprekende buddy die voor de leraren beschikbaar is, dan moeten we dit volhouden tot aan het eind van het schooljaar. Zo geraken ze al wat gewend aan het schoollopen met het oog op de toekomst. We hebben een vijftiental tolken die ook gewend zijn om telefonisch te werken. Ook zij zijn vandaag aanwezig om al eens kennis te maken met de mensen. Dit wekelijks moment is tenslotte ook ideaal voor de mensen om nog eens hun eigen taal te kunnen spreken en ervaringen te kunnen uitwisselen met hun lotgenoten.’
Werner Vercammen (links op de foto) vertegenwoordigde de Lions Club. ‘Wij geven nu al taallessen aan Nederlandstaligen. Met de gemeente werken we aan cursussen Nederlands voor de Oekraïners. Er wordt verwacht dat Zoersel 400 Oekraïners zal moeten opvangen. Ik heb op geen tijd al zeven kandidaat-leraars gevonden. De lessen zullen wellicht plaatsvinden in het gemeentehuis. Voor het overige plannen we een wandeling voor Oekraïne en gaan we een actie houden tijdens de paasmarkt op zaterdag 16 april.’
Krystyna is één van de tolken. ‘Ik woon hier en ben Pools. Ik kan geen Oekraïens spreken maar ik versta het wel. Ik was er bij toen de eerste twee vluchtelingen hier aankwamen. Dat was een bijzonder emotioneel moment. Mannen mogen niet meekomen waarop de schoondochter van de mevrouw die nu hier is er ook de voorkeur aan gaf om ginds te blijven.’ Ook de stand van de gemeentelijke diensten werd druk bezocht. ‘De meeste vragen komen over het vervolg van de procedure. Deze mensen behoren tot de eerste lichting en moeten nog een keertje naar Brussel om zich in regel te stellen. Verder vragen als ‘mogen wij in Zoersel blijven’, ‘kunnen wij naar Nederland reizen’,…’
THUIS IN EDEGEM
Thuis in Edegem is een feitelijke vereniging die drie jaar bestaat en het OCMW ondersteunt met het dagdagelijks begeleiden van nieuwkomers die hulp nodig hebben. Rob Devlieghere: ‘We doen dit omdat we weten dat integratie, en dan vooral van vluchtelingen, de basis is voor een fijne samenleving. Nederlands leren, conversatie, ondersteuning schoolgaande kinderen, huiswerkbegeleiding, administratie opvolgen, werk zoeken, huisvesting zoeken, vrouwen samenbrengen, activiteiten organiseren, …
Thuis in Edegem wil dat het gemeentebestuur, zoals de federale en Vlaamse overheid, óók de nadruk legt op groepsopvang in een te construeren ‘dorp’, een gemeenschappelijke huisvesting en in allerlaatste instantie in individuele families. Devlieghere: ‘We weten immers uit ervaring dat opvang een werk van zeer lange adem is, een volgehouden inspanning vraagt, en ook professioneel moet ondersteund worden. Daarom willen we -als ervaringsdeskundigen-een aantal items aanreiken om over na te denken vanuit drie invalshoeken.’
‘Wie zal zorgen voor begeleiding van de traumatische ervaringen (oorlog, scheiding van familie, lange vluchtroute,…)? – Wie ondersteunt communicatie (Oekraïens, Russisch), als er duidelijke afspraken dienen gemaakt te worden? Brieven, mutualiteit, overheid, …? Wie voorziet in onderwijs in de nabije omgeving? Huiswerkbegeleiding, ouderavonden… Wie zorgt voor zinvolle dagbesteding? – Wie volgt mee het traject op naar werk, jongerenactiviteiten, …?’
‘Je levert gratis huisvesting voor hoelang (één jaar? drie jaar?), hoge energieprijzen, voeding, aantal kamers, hoe doe je dat met de gezamenlijke plaatsen zoals je living, je keuken, je badkamer, je eventuele tuin,…? Je maakt afspraken over koken, zorgzaam energieverbruik, afval sorteren, roken in of rond het huis, … Je begeleidt hen bij alle probleemsituaties, bij elke communicatie want er is amper personeel (het OCMW is nu al overbelast…), dokter vinden, psycholoog, administratieve problemen, Nederlands, werk, huisvesting… Jij bent de vrijwilliger, maar wie zorgt voor jou, ook op langere termijn?’
‘De communicatie met het thuisland zal traumatisch zijn, zeker als er een overlijdensbericht toekomt uit het thuisland. Wat als Oekraïne achterblijft als (economisch) kapot land, waarheen terugkeren haast onmogelijk is? Vele Oekraïners zullen in België willen blijven.’
‘Vanuit onze missie willen wij zelf óók uitdrukkelijk bijdragen aan het onthaal en opvang. Wij staan immers voor verbondenheid en solidariteit. In een collectieve opvang is een deskundige bestaffing nodig (in Edegem is dat het OCMW), waar vrijwilligers een mooie taak op zich kunnen nemen. Burgerparticipatie kán méér solidariteit opleveren. Ook dat is nodig in Edegem. Vrijwilligers kunnen ingeschakeld worden als er vraag is, hun opdracht zal beperkt zijn en volgens capaciteiten en opleiding bekeken worden. ‘Thuis in Edegem’ hoopt dat uit deze solidariteit de noodzaak zal groeien om solidair te zijn met alle vluchtelingen.’ Wil je meewerken met ‘Thuis in Edegem’ neem dan contact op met thuisinedegem@gmail.com.
GEMEENTE DUFFEL EN PSYCHIATRISCH CENTRUM HAND IN HAND
Het gemeentebestuur van Duffel voorziet in drie noodwoningen. Het Universitair Psychiatrisch Centrum Duffel (UPC Duffel) ondersteunt het initiatief van de gemeente en zal in een leegstaand gebouw op haar campus in opvang voorzien voor zo’n tien mensen.
Het lokaal bestuur Duffel biedt opvangplaatsen aan in de noodwoningen en voorziet daarbij de nodige begeleiding vanuit de sociale dienst. Deze drie tijdelijke woningen zijn intussen volledig ingericht.
UPC Duffel steunt het initiatief van de gemeente en draagt zelf ook haar steentje bij. In afwachting van een nieuwbouwproject bevindt zich op de campus van het psychiatrisch ziekenhuis een leegstaand gebouw waar momenteel geen patiënten verblijven. In sneltempo zal het ziekenhuis nu in dit gebouw, in samenwerking met de gemeente, opvang voorzien aan zo’n tien vluchtelingen. Naast slaapkamers richt het UPC Duffel er ook een gezamenlijke keuken, sanitair en een leefruimte in. Doordat het om een leegstaand gebouw gaat heeft dit geen impact op de voorziene plaatsen voor patiënten en het zorgaanbod in het ziekenhuis.
Dirk Broos, algemeen directeur UPC Duffel: ‘We openen onze deuren voor vluchtelingen uit Oekraïne. We willen hen een plek geven waar ze weer tot rust kunnen komen, weg van de oorlog. Hulpverlening en de sociale reflex zitten ons in het bloed. Als psychiatrisch centrum beseffen we als geen ander welke impact dergelijke gebeurtenissen op een mensenleven hebben.’
Deze week zullen de eerste vluchtelingen aankomen in Duffel. De sociale dienst van de gemeente Duffel staat in voor de ontvangst en begeleiding rond het verblijfsstatuut, woonst, onderwijs, medische en psychologische begeleiding.
Burgemeester Sofie Joosen (N-VA): ‘We zijn zeer tevreden dat UPC Duffel onze opvanginitiatieven wil ondersteunen. Er is nood aan een duurzaam en gestructureerd opvangaanbod. Het gaat om kwetsbare mensen die behoefte hebben aan professionele omkadering en begeleiding. UPC Duffel is dus de ideale partner en bewijst zijn meerwaarde voor onze gemeente steeds opnieuw.’
PROVINCIAAL VORMINGSCENTRUM MALLE ALS OPVANGCENTRUM
De deputatie van provincie Antwerpen heeft beslist om 20 000 euro te schenken aan Oekraïne 12-12. Daarmee steunt de deputatie de oproep van het Consortium 12-12 ten voordele van de slachtoffers van de crisis in Oekraïne. Daarnaast biedt de provincie Antwerpen ook ondersteuning aan de lokale overheden door het in kaart brengen van opvangaccommodaties binnen het eigen patrimonium, zoals het Vormingscentrum Malle.
De zeven hulporganisaties die verenigd zijn in het Consortium 12-12 (Caritas International België, het Belgische Rode Kruis, Handicap International, Dokters van de Wereld, Oxfam België, Plan International en UNICEF België) willen met de fondsen hulpprogramma’s opzetten op het vlak van dringende gezondheidszorg, voeding, watervoorziening, hygiëne, onderwijs, psychosociale begeleiding en bescherming.
Eerste gedeputeerde Luk Lemmens (N-VA): ‘De provincie Antwerpen heeft Vormingscentrum Malle al voor de opvang van de eerste Oekraïense vluchtelingen ter beschikking gesteld. Wij maken verder werk van het in kaart brengen van accommodaties die we al dan niet tijdelijk ter beschikking kunnen stellen voor opvang. Maar daarnaast willen we ook de opvang van vluchtelingen in Oekraïne en de buurlanden ondersteunen. De betrokken hulporganisaties werken vanuit hun eigen expertise in deze regio niet alleen aan de meest acute noden zoals onderdak, gezonde voeding en hygiëne, maar zorgen tevens voor psychosociale ondersteuning en training van de lokale hulpverleners.’
Edwin MARIËN
