LEZ gratis voor mantelzorgers en gehandicapten, verstrenging voor cruiseschepen en De Lijn
ANTWERPEN – Vandaag keurde de Vlaamse Regering definitief een wijziging van het besluit goed rond de Lage Emissiezones (LEZ). Deze wijziging volgt op een evaluatie van de regelgeving waar uit bleek dat de LEZ’s effectief gezorgd hebben voor een versnelde vergroening van het wagenpark en een betere luchtkwaliteit waar vooral sociaal kwetsbaren van profiteren. Toch wordt de LEZ nog een stuk socialer gemaakt. Zo krijgen mantelzorgers en mensen met een handicap eenvoudigere toegang tot de LEZ en verdwijnt na 31 december 2026 de uitzondering voor de vloot van vervoersmaatschappij De Lijn. Voor de stapsgewijze verstrengingen van de LEZ wordt een kalender vooropgesteld tot 2035, maar een evaluatie van de luchtkwaliteit eind 2025 (samen met de nieuw aangetreden lokale besturen) moet uitmaken of de verstrengingen opportuun en nodig zijn. Zoniet, kunnen die faseringen geschrapt worden. De verstrenging die normaliter in 2025 gepland was, wordt sowieso uitgesteld naar 2026. Bovendien kan een verstrengde fase enkel ingaan indien de gemeenteraad het zo beslist.
Sinds 2015 bestaat in Vlaanderen een decreet waardoor steden lage emissiezones (LEZ) kunnen invoeren op hun grondgebied. Kort na haar aantreden besliste Zuhal Demir (N-VA), Vlaams minister van Omgeving, om een grondige evaluatie te laten maken van de lage-emissiezones in Vlaanderen. Demir: ‘Daaruit blijkt dat de LEZ’s effectief gezorgd hebben voor een versnelde vergroening van het wagenpark: er rijden minder oude dieselwagens in de LEZ. Dat heeft ook mede voor een betere luchtkwaliteit gezorgd in de lage-emissiezones en in de rest van Vlaanderen. Vooral sociaal kwetsbaren profiteren van die gezondere leefomgeving, al moeten er voldoende flankerende maatregelen genomen worden zodat zij niet overmatig geraakt worden door de maatregel. Een vergelijking met de aanpak in buitenlandse lage-emissiezones leert dat er in Vlaanderen vaak meer aandacht is voor de sociaal kwetsbare groepen. Zo is er in bijna geen enkele buitenlandse lage-emissiezone een vrijstelling voorzien voor mensen met een handicap en een beperkte financiële draagkracht.’
Toch gaat de regering op voorstel van Demir nog een stap verder in het socialer maken van de LEZ. Ze voert een vrijstelling in voor mantelzorgers en mensen met een handicap indien zij beschikken over een parkeerkaart en een voertuig besturen dat is aangepast aan de noden van mensen met handicap. De lokale besturen krijgen ook de optie om een sociaal tarief in te voeren. De regeling komt tegemoet aan een uitspraak van de Raad van State dat de uitzondering voor oldtimers vernietigde. Iedereen, en dus ook houders van een O-nummerplaat, kunnen tot twaalf keer per jaar, tegen betaling van een afradend bedrag per dag en mits voorafgaandelijke registratie toegang krijgen.
Oorspronkelijk was voorzien dat een volgende verstrengde fase van de LEZ zou ingaan op 1 januari 2025. Demir stelt die stap met één jaar uit tot 1 januari 2026. Door het uitstel krijgen inwoners een jaar meer de tijd om zich aan te passen en is er meer tijd voor de ordentelijke implementatie.
Ook de lange termijn kalender met stapsgewijze verstrengingen tegen 2035 wordt pragmatisch opgevat. Zo gaan de initieel geplande verstrengingen van 1 september 2027 en 1 september 2028 op de schop en komt eind 2026 een evaluatie van de luchtkwaliteit die moet uitmaken of het vooropgestelde verstrengingspad bijgestuurd moet worden, dan wel dat er fases geschrapt kunnen worden omdat de luchtkwaliteit afdoende verbeterd is. De eindbeslissing om over te gaan naar een verstrengde fase komt bovendien de gemeenteraad toe.
Tegelijk beslist de regering ook enkele specifieke aanscherpingen van de regelgeving te doen. Zo wordt de vrijstelling voor bussen van De Lijn geschrapt na 31 december 2026 en worden ook plug-in hybride wagens aan de regelgeving onderworpen. Samen met Lydia Peeters (Open Vld), Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken, wordt werk gemaakt van zero-emissie-stadsdistributie zodat onze stadscentra tegen 2025 emissievrij beleverd worden. Tegen het voorjaar van 2024 wil Demir eveneens een nieuwe aanpak ontwikkelen voor te vervuilende cruiseschepen in stadscentra. (EM)
