Knautiabijen verhuizen naar Mechelen
MECHELEN – Een zeldzame bijensoort krijgt een nieuwe kans in Mechelen: dankzij de hulp van een tuinbouwschool en natuurpunt keren de knautiabijen voorzichtig terug.
In het natuurgebied Kauwendaal in Mechelen en Sint-Katelijne-Waver werpt het reddingsproject voor de knautiabij de eerste vruchten af. Deze zeldzame wilde bij is sterk afhankelijk van één specifieke plant: de beemdkroon (Knautia arvensis). In het gebied leeft ze dan ook op een populatie van beemdkroonplanten tussen de treinsporen in Sint-Katelijne-Waver. Maar net daar kwam de soort afgelopen jaar extra in de verdrukking door inrichtingswerken van Infrabel. Kabelgoten en afval werden tijdelijk gestockeerd bovenop een deel van de bloeiende vegetatie — met grote gevolgen voor de bijen.
Om zulke bedreigingen in de toekomst beter op te vangen, sloeg het beheerteam van Kauwendaal, een van de Mechelse gebieden van Natuurpuntafdeling Mechels Rivierengebied, de handen in elkaar met de tuinbouwschool PTS Mechelen. Vrijwilligers van het beheerteam verzamelden zaad van de beemdkroon, waarna leerlingen van de school de planten opkweekten in de serres. De voorbije jaren zijn op die manier al meer dan 2.000 jonge planten uitgezet op bermen in Mechelen en Sint-Katelijne-Waver. Om die plekken geschikt te houden voor de beemdkroon en andere bloemrijke soorten, maaien vrijwilligers van Natuurpunt op verschillende plaatsen in het natuurgebied met de zeis — een ambachtelijke techniek die de bodem minder verstoort. Het maaisel wordt afgevoerd, zodat de bodem geleidelijk verschraalt en er voedselarme, bloemrijke bermen ontstaan.
En met succes: onlangs werden de eerste knautiabijen waargenomen op een nieuwe aanplant in het Mechelse deel van het natuurgebied. “Het is geweldig om te zien dat ons werk echt impact heeft,” zegt Kurt Stevens, conservator van het natuurgebied Kauwendaal.
De samenwerking met PTS Mechelen wordt de komende jaren voortgezet en mogelijk uitgebreid naar de gemeente Duffel. Ook de gemeente Sint-Katelijne-Waver bekijkt intussen of ze het maaibeleid kunnen aanpassen op locaties waar beemdkroon voorkomt, om de leefomgeving van de bij te verbeteren.
Wist je dat… de knautiabij?
Zeldzaam én kieskeurig
De knautiabij (Andrena hattorfiana) is een solitaire bij die in Vlaanderen nog maar op een handvol plaatsen voorkomt. Ze is volledig afhankelijk van de beemdkroon: zowel het stuifmeel als de nectar voor haar larven haalt ze uitsluitend uit deze bloem.
Beemdkroon is onmisbaar
Beemdkroon (Knautia arvensis) is een wilde, paarsblauwe bloem die vooral groeit op voedselarme graslanden. Ze bloeit van juni tot september en is populair bij vele insecten.
Bedreigd door maaien en verharding
Doordat veel bloemenrijke bermen te vroeg gemaaid worden of verdwijnen door verharding, verdwijnt ook de beemdkroon — en dus de knautiabij.
Foto’s Natuurpunt
