Kerkhof Kwakkelstraat in Turnhout wordt onderdeel van modern natuurpark
TURNHOUT – Groene ruimte in de stad is cruciaal voor de geestelijke gezondheid van de bewoners. Stille, groene plekken zijn daarvoor heel belangrijk. Kerkhof Nazareth aan de Steenweg op Merksplas is zo’n plek in Turnhout, en in het stadshart is er het begijnhof, maar de andere kant van de stad heeft geen gelijkwaardige tegenhanger. Daar wil het stadsbestuur iets aan doen, en de oude begraafplaats in de Kwakkelstraat biedt kansen.
Stijn Adriaensens (N-VA), schepen van begraafplaatsen: ‘Ze is ruim 200 jaar oud en bestaat deels uit oude graven, maar deels ook uit een min of meer open terrein. De begraafplaats is als een oase, maar dan verstopt achter muren te midden van dichtbewoonde wijken. Het is onze bedoeling om de bestaande ingetogenheid te combineren met de voordelen van een modern natuurpark waar nog steeds de rust en stilte uitnodigend zijn. Doorheen het park besteden we aandacht aan biodiversiteit en de voorkeur gaat naar boom- en gewassoorten die van nature voorkomen in de Kempense natuurgebieden, dus vooral schrale vegetatie. Bomen zullen tegelijk dienstdoen als schaduwplekken. Op die manier houden we ineens rekening met het veranderende klimaat. Als we de natuur haar gang laten gaan, temperen we het hitte-eilandeffect van de bebouwing en verharding rondom. We maken de kerkhofmuur gedeeltelijk open zodat het park effectief deel uitmaakt van de omgeving.’
‘Op begraafplaats Kwakkelstraat liggen 4 150 graven. Van 3 659 daarvan is de geldigheidstermijn verstreken. Graven waarvan de concessie niet wordt verlengd, kunnen worden geruimd, zodat er extra ruimte komt voor het buurtpark. We maken een uitzondering voor graven met een historische waarde, voor kindergraven en voor de graven van oorlogsslachtoffers; die blijven zeker onaangeroerd.’
Aan elk graf apart plaatst het stadsbestuur een bordje met de mededeling dat de termijn (bijna) vervallen is. De bordjes worden geplaatst in oktober en blijven staan tot en met november 2023. Verlengen kan voor tien, twintig of 30 jaar, de prijzen zijn vastgelegd in het retributiereglement. Eeuwigdurende concessies worden op aanvraag kosteloos verlengd voor 50 jaar. ‘Als je de concessie verlengt, dan ben je verantwoordelijk voor het graf gedurende de hele termijn. Als je ervoor kiest om de concessie stop te zetten, dan krijg je als nabestaande tot en met donderdag 30 november 2023 de kans om graftekens weg te halen.’
‘Graven kunnen verwijderd worden, maar we bekijken ook of ze eventueel geschikt zijn om hergebruikt te worden voor nieuwe begravingen. We werken aan een lijst van graven met een lokaal historisch belang. Die beschouwen we als ‘klein onroerend erfgoed’. Alle graven op die lijst moeten we minstens 50 jaar bewaren en zelf onderhouden. Om de erfgoedwaarde te bepalen, hebben we het bureau INTRO Cultuur & Media uit Putte ingeschakeld. Hun funerair deskundige, dr. Tamara Ingels, begeleidt het monnikenwerk van enkele lokale vrijwilligers die er al mee bezig zijn de oudste graven gedetailleerd te beschrijven. Nog terwijl we de vervallen concessies afhandelen, stellen we ook al een ontwerper aan voor het uiteindelijke buurtpark. Die moet de resultaten van de erfgoedstudie én onze vooropgestelde ecologische eisen verwerken in zijn voorstel. Omdat we een subsidiedossier hebben ingediend, liggen een aantal principes al vast: zo moeten straatbomen worden aangeplant in alle straten die grenzen aan de begraafplaats. En waar het mogelijk is, moet worden onthard om lokale infiltratie van regenwater te optimaliseren.’ (EM / Foto Toerisme Turnhout)
