Jill Coene (UAntwerpen): ‘Armoederisico ligt nog steeds veel te hoog’
ANTWERPEN – ‘Al 30 jaar is er sprake van een teleurstellende stabiliteit van het armoederisico in België’, zeggen de auteurs van het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting 2021. Vandaag leeft één op de zeven Belgen nog steeds in een gezin met een inkomen onder de armoederisicogrens.
Vanochtend werd de 30ste editie van het Jaarboek Armoede voorgesteld tijdens een online colloquium. Meer dan 50 auteurs werkten mee aan het boek: wetenschappers (sociologen, sociaal werkers, historici, juristen, …), maar ook professionals uit het middenveld. In het eerste deel van het boek maken ze een stand op van het armoedebeleid van de voorbije 30 jaar. Het tweede deel besteedt aandacht aan de impact van de coronapandemie op de ongelijkheid in onze samenleving.
Jill Coene, academisch medewerkster bij USAB (Universitaire Stichting voor Armoedebestrijding), een vereniging van de Universiteit Antwerpen – Stadscampus: ‘Het armoederisico nam toe in de periode 1988-1997, maar deze toename was niet significant voor de hele bevolking. De jaren daarna bleef de armoede hardnekkig stabiel, ondanks periodes van economische groei en welvaart, maar evengoed in tijden van een economisch minder gunstige conjunctuur. Op basis van de laatst beschikbare cijfers (SILC 2020), gebaseerd op de inkomens van 2019, bedraagt het armoederisico 14,1 procent. Eén op de zeven Belgen leeft vandaag dus in een gezin met een inkomen onder de armoederisicogrens.’
Los van de stabiliteit van het globale armoederisico, zijn er wel wijzigingen voor verschillende bevolkingsgroepen. Zo is het armoederisico van ouderen doorheen de jaren afgenomen, onder meer door de verhoogde arbeidsparticipatie van vrouwen en verbeteringen van de pensioenuitkeringen, terwijl het armoederisico van kinderen en jongeren is toegenomen. Ook het armoederisico van de bevolking op actieve leeftijd (18-64 jaar) nam toe, net als dat van laaggeschoolden, huurders, alleenstaande ouders, alleenstaanden jonger dan 65 jaar, huishoudens met kinderen en inactieven. In het kader van de Europa 2020-strategie stelde België als doel dat het aantal mensen in armoede of sociale uitsluiting moest dalen met 380 000. Deze doelstelling werd niet gehaald.
Coene: ‘Structurele oorzaken vragen om structurele oplossingen. In de strijd tegen armoede dienen allereerst de mensenrechten centraal te staan. Moet er niet worden nagedacht over een grondrecht op bescherming tegen armoede’? Of over een meer radicale lezing van gelijkheid op sociaaleconomisch vlak, waarbij ook onderliggende machtsverhoudingen aan bod komen in de interpretatie en toepassing van het juridische gelijkheidsbeginsel? Beleidsinterventies moeten vaker de lange(re) termijn voor ogen houden in plaats van vooral in te zetten op tijdelijke projecten. Bij nieuwe beleidsmaatregelen moet de impact op armoede vooraf worden geëvalueerd, daarnaast moet er systematisch voorzien worden in ex post evaluatie. Ook het herstelbeleid post corona moet er over waken dat iedereen mee is. Dit alles dient te gebeuren in dialoog en met permanente betrokkenheid van mensen in armoede. Zo divers mogelijke perspectieven en belangen moeten worden meegenomen, niet alleen in wetenschappelijke adviezen, maar ook in armoede- en zelfs de coronamaatregelen. (EM / Foto UAntwerpen)
