Jan Jambon (N-VA), minister van Cultuur, maakt kennis met Geelse gezinsverpleging
GEEL – Op woensdag 6 december besliste Unesco om de Geelse Gezinsverpleging op te nemen in het ‘Register van Goede Borgingspraktijken’. Als Barmhartige Stede is Geel natuurlijk heel fier dat de Geelse Gezinsverpleging en alles wat de Geelse gemeenschap doet om deze eeuwenlange traditie levendig te houden voortaan wereldwijd erkend is als Immaterieel Erfgoed van de Mensheid.
Geel diende in maart 2022 samen met de Vlaamse overheid een erkenningsdossier in bij Unesco. Een dik jaar later kreeg ze het nieuws dat de Geelse Gezinsverpleging het label van Immaterieel Erfgoed kreeg. Toen beloofde Jan Jambon (N-VA), Vlaams-minister President en minister van cultuur, om kennis te komen maken met de werking in Geel maar een reis naar de Verenigde Staten stak stokken tussen de wielen. Vandaag tekende de minister wel present in het Gasthuismuseum en ging hij vervolgens op bezoek bij een gastgezin..
De geschiedenis van de Geelse Gezinsverpleging gaat terug tot de middeleeuwen en vindt zijn oorsprong in de verering van de heilige Dimpna. In de negentiende eeuw evolueerde de Gezinsverpleging door ontwikkelingen in de psychiatrie van een religieus naar een medisch model. Hans Verbiest, waarnemend administrateur-generaal van Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum (OPZ) Geel: ‘Er komt veel bij kijken om dit alles mogelijk te maken. Wij hebben een ziekenhuisondersteuning als vangnet. Om patiënten dag en nacht op te vangen is dat nodig. Een gans team zorgt voor een 24 uurs-ondersteuning moest dat nodig zijn. We hebben hier in Geel niet zo iets als een studierol of een gezinsverplegingacademie . Wij bieden onze pleeggezinnen geen vorming aan, wij trainen hen niet. We wensen ook niet dat onze pleeggezinnen zich gedragen als therapeuten. Onze pleeggasten zijn op zoek naar een heel normaal gezin en een heel normale omgeving waarvan ze deel vanuit kunnen maken. Dat is essentie van het herstellend vermogen van onze pleeggasten: het gezin als context voor normalisering en veiligheid.’
‘Verpleeggezinnen nemen hun gast in huis voor een zeer lange tijd. Ze worden lid van een familie. Ze hebben een eigen kamer en een eigen plaats aan tafel. En de familie betrekt hen in het gewone leven en staat toe dat ze interesses of hobby’s hebben maar ze verwachten daarnaast ook wel dat er een handje wordt toegestoken. De traditie van verpleegzorg in Geel is sterk ingeworteld. De zorg blijft vaak in de familie, generaties lang. Want wanneer vader en moeder niet langer kunnen zorgen voor hun pleeggast zien we vaak dat iemand van de kinderen het overneemt. Wanneer wij voorzichtig experimenteren met pleegzorg organiseren net buiten Geel, dan merken we toch steeds opnieuw dat de mensen een link hebben met Geel.’
‘De focus ligt niet langer op de ziekte of op wat mensen niet meer kunnen. Pleegzorg richt zich vooral op wat nog mogelijk is. De Geelse gemeenschap is er één van aanvaarding en inclusie. Mensen met pschychische kwetsbaarheden maken er deel van uit. Ze worden zo normaal als maar enigszins kan betrokken bij het gewone sociale leven in de stad. Dat is nooit anders geweest. Hierdoor kunnen ze zichzelf zijn en hun eigen leven (opnieuw) vorm geven. Veel van die patienten hebben een lange geschiedenis achter de rug van instituut naar instituut en komen voor het eerst terug in de normaliserende omgeving.’
Jambon: ‘Het bijzondere aan de Unesco-erkenning die jullie gekregen hebben is dat het hier over een levend aspect gaat. Meestal gaan die Unesco-dingen over monumenten, fenomenen, optochten, biercultuur, fritcultuur en ga zo maar door, maar hier gaat het over mensen. Er is geen nobeler missie dan mensen helpen. Voor mensen kunnen zorgen is het mooiste wat er is, zeker wanneer het gaat over de meest kwetsbaren in onze maatschappij. De Vlaamse overheid had jullie inspanningen al erkend maar dat nu ook de Unesco dat doet is een kers op de taart. Jullie hebben daarmee zelfs de voorpagina van The New York Times gehaald. Dat zullen niet veel Vlamingen gerealiseerd hebben.’
Edwin MARIËN
Foto’s EM & Stad Geel
