Jaarboek voorgesteld door UA: ‘Digitalisering leidt tot stijgende armoede’
ANTWERPEN – Welke impact gaat de robotisering hebben op de werkgelegenheid? En wat zijn de gevaren van platformwerk, zoals we dat kennen bij Deliveroo en Uber? Over deze en andere vragen buigen wetenschappers zich in het nieuwe Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting. Vanmorgen congresseerden ze online over deze en andere thema’s.
Deze 29ste editie van het Jaarboek onderzoekt wat digitalisering betekent voor armoede en armoedebestrijding. De samenleving digitaliseert in snel-tempo en dat brengt heel wat kansen en uitdagingen mee op diverse levensdomeinen. We krijgen inzicht in de belangrijke rol van sociale ondersteuningsnetwerken voor digitale inclusie en in de digitalisering van het sociaal werk. Wat is het nut van online gezondheidsinformatie en heeft iedereen daar toegang toe? Wat betekent de invoering van het elektronisch artsenvoorschrift voor kwetsbare doelgroepen? Het boek bespreekt een aantal gevolgen van de digitalisering voor de arbeidsmarkt.
Tuur Ghys (Universidad Autonoma de Nueva Leon): ‘Schattingen over het risico op banenverlies door robotisering en automatisering lopen uiteen. Zo heeft volgens de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid 39 procent van de jobs in België een kans van meer dan 70 procent om geautomatiseerd te worden. Volgens de OESO gaat het om zeven tot veertien procent. Welke schatting men ook hanteert, het banenverlies dat gepaard gaat met robotisering en AI kan leiden tot een toename van de werkloosheid, die zich op haar beurt kan vertalen in stijgende armoedecijfers. Een deel van de getroffen werknemers zal een nieuwe job vinden, een deel beschikt misschien over andere inkomstenbronnen om het inkomensverlies op te vangen. Anderen worden afhankelijk van een werkloosheidsuitkering.’
Digitale platformen zoals Deliveroo of Uber koppelen de vraag aan het aanbod van arbeid. Hoewel het in België nog een beperkt fenomeen is, wint platformwerk aan belang. De meeste platformwerkers hebben nog een gewone job, maar voor 30 procent van de platformwerkers in Europa vormt het inkomen uit dit werk meer dan 50 procent van hun totale inkomen, wat hen kwetsbaar maakt. Valeria Pulignano (KU Leuven): ‘Omdat ze meestal als zelfstandige worden beschouwd, genieten zij niet van het voordeligere sociale beschermingssysteem van werknemers.’
Armoede als structureel, maatschappelijk probleem zal door digitalisering niet worden opgelost, denken de auteurs van het nieuwe Jaarboek. In het beste geval helpt de digitalisering de armoede te verlichten, in het slechtste geval worden mensen in armoede nog meer gestigmatiseerd.. De redacteurs roepen op om in te zetten op automatische rechtentoekenning en maatwerk, en waakzaam te zijn voor de valkuilen van digitalisering. Steven Gibens (UAntwerpen) en Sandra Beelen (steunpunt Mens en Samenleving): ‘Digitale communicatievormen kunnen de dienst- en hulpverlening laagdrempelig en toegankelijk maken. Dat was tijdens de coronacrisis duidelijk, toen cliënten vaak enkel konden mailen, chatten of videobellen met hun sociaal werker. Tegelijk bestaat het risico dat de toegang tot dienst- en hulpverlening voor bepaalde groepen net vermindert. Gebruik maken van een gedigitaliseerd aanbod vraagt bepaalde vaardigheden. Bovendien is er ook sprake van een kostprijs die voor bepaalde groepen niet haalbaar is.’ Meer info: www.uantwerpen.be/jaarboek-armoede. (EM / Foto Universiteit Antwerpen)
