Erfgoedprijs voor Den Ouden Koolhof van Stedelijk Museum Hoogstraten
ANTWERPEN – De provincie Antwerpen lanceerde dit jaar opnieuw een oproep voor de jaarlijkse erfgoedprijs, met focus op Onroerend Erfgoed. Zes genomineerden maakten kans op een prijzenpot van 20 000 euro. De winnaar krijgt 10 000 euro en twee laureaten worden beloond met elk 5 000 euro.
Het onroerend erfgoed in onze provincie kan duidelijk rekenen op geëngageerde liefhebbers met een brede kijk op de zaak. Van het eeuwenoude landschap van de Netevallei tot een moderne, twintigste–eeuwse kerk: de onderwerpen van deze editie waren even divers als de indieners. De jury selecteerde een erepodium waarbij de inzet van vrijwilligerswerking en de grote impact van eerder kleinschalige projecten in de verf wordt gezet.
Winnaar van de Erfgoedprijs werd het project Den Ouden Koolhof van het Stedelijk Museum van Hoogstraten (zie foto). Wanneer in 2019 de buxusmot de siertuin van het stedelijk museum aantastte, werd besloten het over een andere boeg te gooien. Na grondig wetenschappelijk onderzoek bleek deze conventstuin historisch bekend te staan als het ‘koolhof’. Er werd dan ook beslist deze historische groententuin te herstellen. Als extra trekpleister voor het begijnhof vertelt ze niet enkel een erfgoedverhaal, maar is ze vandaag ook maatschappelijk relevant.
Luk Lemmens (N-VA, links op de foto), gedeputeerde voor Erfgoed: ‘Dit is een echt voorbeeldproject, een eye-opener, een project dat gedeeld mag worden, zeker met de andere begijnhoven in Vlaanderen. De jury apprecieerde zowel de correcte omgang met het erfgoed, gebaseerd op grondig wetenschappelijk onderzoek, maar tevens de ecologisch verantwoorde wijze waarop wordt omgesprongen met een historische tuin. Het sociale aspect door de samenwerking met VELT geven dit project bovendien ook een hoge maatschappelijke relevantie. Deze prijs is dan ook een pluim op de hoed van alle betrokkenen: het stedelijk museum, de stad Hoogstraten, VELT vzw, Erfgoed Noorderkempen en de vele vrijwilligers.’
De vereniging Tur’Nouveau zet zich in voor bijzonder kwetsbaar erfgoed: de zogenaamde sgraffito-decoraties op de prachtige art-nouveaupanden die Turnhout rijk is. Ondertussen breidt de werking ook uit naar andere gemeenten in de provincie. De jury apprecieert dat dit project ‘inzet op zowel inventarisatie, onderzoek, sensibilisering van eigenaars als publiekswerking. Bovendien wordt samengewerkt met diverse en juiste actoren in het veld. Dit vaak onzichtbare erfgoed krijgt door de inspanningen van vrijwilligers letterlijk weer kleur.’ Zij werden één van de laureaten van de Erfgoedprijs.
De andere laureaat was Konhef vzw uit de Gijzelaarsstraat in Antwerpen. Bij de renovatie van het historische pakhuis waarin Konhef gevestigd is, kwamen restanten van de zestiende-eeuwse citadelmuur tevoorschijn. In plaats van deze archeologische restanten opnieuw te bedekken of te verwijderen, koos de eigenaar ervoor ze te valoriseren en te ontsluiten. De jury looft dan ook dit ‘niet-evidente privé-initiatief; een kleinschalig maar verrassend project. Archeologisch erfgoed verdwijnt meestal na de opgraving, maar in dit geval had de initiatiefnemer een duidelijke erfgoedreflex. Met de juiste partners en op een goed onderbouwde wijze wordt deze te weinig bekende bladzijde van de Antwerpse geschiedenis, die op geen andere plek in de stad nog zichtbaar is, met het publiek gedeeld.’ (EM / Foto Stefan Dewickere )
