Eindelijk overzichtswerk beschikbaar over Antwerps edelsmeedwerk uit ancien régime
ANTWERPEN – Het boek Antwerpse goud- en zilvermerken 1456-1798 van zilverspecialist Anne-Marie Claessens-Peré werd gelanceerd en is te koop in de DIVA shop.
Tot op heden was er geen overzichtswerk beschikbaar waarmee Antwerps edelsmeedwerk uit het ancien régime geïdentificeerd kon worden. Met het boek Antwerpse goud- en zilvermerken 1456-1798 van Anne-Marie Claessens-Peré wordt nu voor het eerst een systematisch overzicht gebracht van zowel stadskeuren, jaarmerken als meestertekens die toen gehanteerd werden. Het is een uitgave van het DIVA museum in samenwerking met de Academie voor de Geschiedenis van de Edelsmeedkunst in België vzw. Het boek bevat ook enkele primeurs zoals nieuwe identificaties en de ontdekking van Antwerpse objecten daterend uit de zestiende eeuw in buitenlandse instellingen.
Geschiedenis van de Edelsmeedkunst in België vzw en DIVA, het museum voor diamant, juwelen en zilver in Antwerpen, hebben tot doel de kennis met betrekking tot zilver uit België en de Lage Landen te delen. Voor de identificatie van edelsmeedwerk is het immers van wezenlijk belang dat overzichten van stadskeuren, dekenletters of jaarmerken en meestertekens beschikbaar zijn, zeker voor productiecentra waarvan de koperen, loden, tinnen of zilveren platen waarop de merken systematisch werden afgeslagen of op papier getekende of afgestempelde merken verloren zijn gegaan. Dat is het geval voor Antwerpen, waar deze bronnen voor de vijftiende tot en met de achttiende eeuw ontbreken. Enkel aan de hand van gesigneerde, goed gedocumenteerde en gedateerde objecten kan mits eenduidige interpretatie – en dat is zeker niet altijd het geval – en systematische inventarisatie een reconstructie gemaakt worden.
Sinds de jaren 1950 werd door zilverspecialist Piet Baudouin, conservator van het Provinciaal Museum Sterckshof en een van de stichtende leden van de Academie voor de Geschiedenis van de Edelsmeedkunst in België, hiertoe een systematische (fotografische) documentatie aangelegd die in de loop der jaren werd aangevuld, in het bijzonder door Anne-Marie Claessens-Peré. Deze documentatie is een waardevol werkinstrument dat via deze publicatie gevaloriseerd wordt.
Het aantal gepubliceerde meestertekens die voorkomen met Antwerpse stadskeuren of aan Antwerpse meesters worden toegeschreven is aanvankelijk beperkt, maar dankzij artikels, gepubliceerde inventarissen en geïllustreerde tentoonstellingscatalogi met aandacht voor de merken nam dat gestaag toe. Dr. Stuyck beeldt in 1984 voor Antwerpen 182 nagetekende merken af, aangevuld met 145 merken die hij woordelijk beschrijft. Een aanzienlijke toename ten aanzien van het in 1928 gepubliceerde Der Goldschmiede Merkzeichen van Marc Rosenberg, waar 73 nummers voorbehouden werden voor Antwerpse meester(teken)s uit het ancien régime.
Dankzij beheerders, medewerkers en vrijwilligers van kerken, kloosters, musea en verenigingen in binnen- en buitenland, die informatie en beeldmateriaal deelden met auteur en uitgever, konden niet minder dan 359 meestertekens, waaronder ook tal van varianten op eerder bekende merken en moeilijk of niet te interpreteren exemplaren, in dit repertorium opgenomen worden.
Het boek zal zowel liefhebber als professional behulpzaam zijn bij de identificatie en datering van Antwerpse gouden en zilveren voorwerpen van 1456 tot 1798. In combinatie met Het Grootwerk van Godelieve van Hemeldonck, het biografisch repertorium van Antwerpse edelsmeden, vormt het de basis voor verder onderzoek naar Antwerps goud en zilver, waarover zeer zeker nog niet het laatste woord geschreven is. (EM / Foto’s Jeroen Broeckx – DIVA)
