Bunker, onderdeel van voormalige Erla-fabriek, krijgt een uitkijktoren
DEURNE – Op het erf van de Kinderboerderij in het Rivierenhof, staat een bunker uit Wereldoorlog II die in de moestuin lege ruimte inneemt. Met een gerichte interventie heeft een internationale groep studenten en docenten architectuur, bouwkunde en design de voorbije twee weken deze ruimte geherinterpreteerd en geactiveerd. Met houten, herwonnen, elementen uit de havenindustrie en eenvoudige handwerktechnieken is de bunker opgewaardeerd en werd een avontuurlijke uitkijkpunt met landmarkwaarde gecreëerd. Deze ruimte krijgt een sociale invulling als centrale plek op de boerderij.
Wie aan de Duitse Erla-fabrieken denkt, denkt uiteraard aan Mortsel en het bombardement van 5 april 1943. Eveline Sierens, teamverantwoordelijke publiekswerking Provincie Antwerpen: ‘Weinigen weten dat de bunker in de moestuin van de Kinderboerderij werd gebouwd als onderdeel van de Erla-fabriek. Kapotte Duitse oorlogsvliegtuigen kwamen met de trein in Mortsel aan en werden, zonder vleugels, het Rivierenhof ingereden. Na herstelling gingen ze naar het vliegveld van Deurne voor een testvlucht. Iets verderop stond het brandweergebouw, dat nu als technische ruimte wordt gebruikt. Er werden hier in het totaal vijftien bunkers gebouwd. Na het bombardement op Mortsel werd het Rivierenhof almaar belangrijker voor de bezetter. Na de bevrijding in september 1944 namen Engelse soldaten het park over, wegen werden verbreed en werd het een verzamelplaats voor oorlogsmateriaal uit de regio. Tijdens de oorlog is Rivierenhof altijd opengebleven maar pas in 1947 werd het opnieuw helemaal ingericht als openbaar park. De fabrieksloodsen werden afgebroken en heropgebouwd in de haven.’
De huidige Kinderboerderij voorzag in de achttiende en negentiende eeuw de eigenaars van het kasteeldomein van voedsel.’ De provincie Antwerpen kocht het landgoed aan in 1921 en het erf deed dienst als modelboerderij voor de nabijgelegen landbouwschool. Sinds 1975 vervult ze haar huidige functie: kinderen laten proeven van het boerenleven.’
De bouw van het houten landmark met uitkijktoren kadert in de summerschool Re-Claimingground, een organisatie van de opleiding architectuur aan de Universiteit Antwerpen. Mario Rinke, docent architectuur aan de stadscampus (vroeger verbonden aan de Universiteit van Zürich): ‘Toen ik hier voor het eerst kwam was het zo donker dat ik de bunker niet zag maar hoe dichter ik naderde hoe duidelijker het werd dat hij heel groot was.. We werkten voor deze workshop volgens de design and build-aanpak. Eerst wordt er nagedacht over het design, meteen erna wordt er gebouwd. De zeventien studenten kwamen uit Vlaamse, Oostenrijkse, Zwitserse en Tsjechische universiteiten. Eerst kregen ze een theoretische opleiding, vervolgens leerden ze hoe hout te bewerken. Dat was nieuw voor hen maar die basistechnieken moesten ze onder de knie krijgen. We brachten daarvoor eerst een bezoekje aan De Carrousel op de Kaaien en andere bekende houtstructuren. Met een lading recuperatiehout uit de Antwerpse haven – op sommige stukken zei je nog waar ze vandaan komen: China, Japan, Zuid-Amerika – gingen de studenten nadien echt aan de slag. Ze bouwden op de bunker een structuur die dienst kan doen als uitkijkplatform maar ook om workshops te geven aan de bezoekers van de kinderboerderij.’ Het resultaat kan je bekijken tijdens de openingsuren van de kinderboerderij aan de Parkweg: op maandag, dinsdag en donderdag van 15 tot 17 uur en op woensdag en zondag van 13 tot 17 uur.
Edwin MARIËN
