Archeologen verrast door opgraving: ten noorden van fort van Liezele leefden Kelten en Romeinen
- Puurs-Sint-Amands
- Ronny Mullens
- 16/05/2024
- 97
PUURS – De gemeente Puurs gaf in 2016 de opdracht voor een archeologisch onderzoek net ten noorden van het fort van Liezele. Waar intussen Park Fort Liezele verschenen is, woonden generaties lang Kelten en Romeinen. Dat was tot vóór de opgravingen niet geweten. Je leest er alles over in de nieuwe archeologiebrochure: ‘Puurs-Sint-Amands Park Fort Liezele’. De vondsten van de opgraving worden bewaard in het Provinciaal Archeologisch Depot maar een selectie is van 24 mei tot 15 september te zien in het fort van Liezele.
De opgraving gebeurde in het gebied tussen de oude kernen van Liezele in het zuiden en Puurs in het noorden. Eeuwenlang was dit een plattelandsomgeving met akkers en graslanden. De archeologen selecteerden ten noorden van de Fortlaan in Liezele twee zones om op te graven.
Gedeputeerde Luk Lemmens, bevoegd voor Erfgoed: “Provincie Antwerpen betracht met een meersporenbeleid het verleden van de provincie te bewaren en ontsluiten. Dat doen we onder andere met een deugdelijk beheer van de kathedralen van Antwerpen en Mechelen of zoals met de Erfgoedprijs het stimuleren van de ontsluiting van ons erfgoed. Daarenboven graven we letterlijk en figuurlijk dieper zoals met deze archeologische vondsten die niettemin buiten verwachting waren en nieuwe kennis gebracht hebben. We zijn dan ook blij dat we na het nodige studeerwerk deze nieuwe informatie in een rijkelijk geïllustreerde brochure hebben kunnen gieten en zo die kennis ter beschikking kunnen stellen van alle geïnteresseerden, in de eerste plaats van de mensen van Klein-Brabant zelf.”
De oudste sporen van bewoning gaan terug tot de vroege ijzertijd (800-475 v.Chr.). De archeologen vonden resten van minstens twee erven. Waterputten troffen ze niet aan. Zeer waarschijnlijk lagen die in het niet-opgegraven, lagere deel van de site.
Uit de late ijzertijd (250 v.Chr. – 50 v.Chr.) dateren drie erven. De archeologische vondsten – lokaal gemaakt aardewerk – getuigen van een eenvoudige boerensamenleving. Rijkdom of sier ontbreken en aanwijzingen voor contacten met andere regio’s zijn er niet.
Daar komt verandering in tijdens de Romeinse periode (vanaf 50 n. Chr.). Vier huizen, vier stalletjes, vier waterputten en een resem kuilen en greppels dateren uit deze periode. Het zijn dus nog steeds eenvoudige agrarische bedrijven maar we zien nu wel duidelijke invloeden van buitenaf. Het duidelijkst is dit bij het vele aardewerk dat toen gebruikt werd. Dit is niet louter meer lokaal vervaardigd maar de mensen kochten ook potten en servies dat uit andere, meer zuidelijke delen, van het Romeinse rijk afkomstig was.
Ook opvallend: de huizen zijn woonstalhuizen – mensen en dier leefden er onder één dak – waarbij het vee in een verdiept stalgedeelte stond, de potstal. Die werd gevuld met allerhande vegetatie. Als die met de uitwerpselen van de dieren was vermengd, werd de potstal geruimd en reed men de vruchtbare inhoud uit over de akkers en de moestuin.
Na de Romeinse periode is het wachten tot de Eerste Wereldoorlog voor er opnieuw belangrijke archeologische sporen opduiken. De stad Antwerpen was toen een zwaar verdedigd bolwerk met verschillende verdedigingsgordels. Fort Liezele was een pantserfort van de zogenaamde Buitengordel. Samen met de forten van Bornem en Breendonk verdedigde het Klein-Brabant.
Het was dan ook ‘logisch’ dat de archeologen op een reeks militaire sporen botsten. De meest in het oog springende militaire resten zijn een treinspoor dat het treinstation van Puurs en het fort van Liezele met elkaar verbond en een reeks loopgraven. Het treinspoor werd in opdracht van het Belgische leger aangelegd om de bouw en de bewapening van het fort mogelijk te maken. De loopgraven zijn vrijwel allemaal Duitse exemplaren.
De vondsten van de opgraving worden bewaard in het Provinciaal Archeologisch Depot maar een selectie is van 24 mei tot 15 september te zien in het fort van Liezele. Het fort is dagelijks toegankelijk van 10u00 tot 17u00. Dinsdag is de sluitingsdag. Meer info: www.fortliezele.be
De brochure ‘Puurs-Sint-Amands Park Fort Liezele’ is het tiende deel in de reeks ‘Uit het Depot. Archeologie in de provincie Antwerpen’. De rijk geïllustreerde brochures zoomen in op recent archeologisch onderzoek en zijn bedoeld voor een breed publiek. Ze zijn gratis te verkrijgen via erfgoed@provincieantwerpen.be of 03/240 55 70
Foto provincie Antwerpen