Antwerpen werkt ‘oude’ schuld weg en houdt 50 miljoen euro investeringsschuld over
ANTWERPEN – Stad Antwerpen betaalde een laatste schijf aan Belfius en werkt daarmee de schuldenberg, die het decennialang meedroeg, volledig weg. Burgemeester Bart De Wever (zie foto) en Koen Kennis (beiden N-VA), schepen voor financiën, maakten vandaag op het stadhuis de symbolische laatste euro van de Antwerpse historische schuld over aan Philip Van Nieuwenhove, relatiebeheerder bij Belfius.
In het begin van de jaren ‘80 verkeerde stad Antwerpen in financiële moeilijkheden en stond haar kredietwaardigheid op een historisch laagtepunt. ‘In 2014 bedroeg de uitstaande schuld op de stedelijke saneringsleningen nog 773,1 miljoen euro. Sindsdien werd er in de respectievelijke bestuursakkoorden telkens de nodige aandacht besteed aan de schuldafbouw. Dankzij het stelselmatig afbouwen van de schulden en een gezond financieel beleid betaalt stad Antwerpen nu de laatste schijf en lost daarmee alle historische schulden af’, luidt het maar dat is wel heel kort door te bocht. De schuldenafbouw begon al begin deze eeuw met Patrick Janssens (Vooruit) als burgemeester en huidig districtsburgemeester Luc Bungeneers (nu N-VA, toen Open Vld) als schepen van financiën. Ze werd verder gezet door zijn opvolger, Bart De Wever, die 400 miljoen euro wegwerkte door 1 400 jobs te schrappen, weliswaar zonder naakte ontslagen.
Kennis: ‘De spectaculaire schuldafbouw van de laatste decennia kon enkel dankzij volgehouden budgettaire inspanningen en een gewijzigd mantra. Leningen kunnen enkel aangegaan worden wanneer de financiële draagkracht dit toelaat en ter financiering van investeringen. Het is dan wel winter en we dromen misschien eens van een witte Kerst, een sneeuwbaleffect moeten we vermijden als we onze financiën gezond willen houden. We plukken nu de vruchten van goed bestuur. Sinds 2014 tot nu hebben we voor een bedrag van 2,5 miljard euro geïnvesteerd, we zijn bevrijd van historische schulden, en vanaf 2024 kunnen we de Antwerpenaar belonen met een belastingverlaging.’
De Wever: ‘Antwerpen heeft zijn rekeningen op orde. De tijd dat de Antwerpenaren in de woorden van de betreurde journalist Roger Van Houtte een ‘bedelend knechtjesvolk’ waren, is voorbij. Na het goede rentmeesterschap van de afgelopen jaren wordt de Antwerpenaar nu ook beloond. De historische schulden zijn definitief verleden tijd. We zadelen onze kinderen niet meer op met schulden die onze lopende uitgaven moeten dekken. Dat geeft ruimte om te investeren in de toekomst, en om de Antwerpenaar mee te laten genieten van dat zorgvuldige beleid.’
Het was in de moeilijke financiële context van de jaren ’80, toen de stad al in financiële moeilijkheden verkeerde, dat Antwerpen in 1983 fuseerde met wat nu de districten zijn. Dat deed ze zonder een schuldovername, wat bij andere fusies in die periode wel gebruikelijk was. De stad keek op 1 januari 1983 aan tegen een schuld van de openbare leningen van 42,3 miljard Belgische frank, ofwel 1,048 miljard euro. Antwerpen was de enige grote gemeente van de fusiegolf van 1977 – 1983 die geen schuldovername kreeg. Eind 1988 liepen de Antwerpse schulden op tot 1,678 miljard euro. De stad werd in oktober 1990 door toenmalig minister Luc Van den Bossche (Vooruit) onder curatele geplaatst. Dat bijzonder toezicht werd in juli 2018 door minister Liesbeth Homans (N-VA) beëindigd.
Om de oprichting van Ziekenhuis Netwerk Antwerpen (ZNA) mogelijk te maken, moesten in 2003 de historisch opgebouwde thesaurietekorten van 300 miljoen euro van de voormalige OCMW-ziekenhuizen aangezuiverd worden. De stad heeft die tekorten overgenomen door een financiering van 300 miljoen euro bij de bank. De afbetaling hiervan kon pas starten in 2019, nadat het andere deel van de historische schulden was afgelost.
Momenteel heeft Antwerpen 50 miljoen euro investeringsschuld en bedraagt de geconsolideerde schuld per inwoner 771 euro. Daarmee zit Antwerpen in de betere middenmoot. In 63 Vlaamse gemeenten lag de schuld in 2022 lager dan 500 euro per inwoner, in 27 gemeenten bedroeg ze meer dan 2 000 euro per inwoner. (EM)
