3 700 STEM-leerlingen maken kennis met hernieuwbare energie bij UA Wilrijk
WILRIJK – Vandaag, morgen en maandag organiseert de Universiteit Antwerpen de achtste editie van de Fusieshow op Campus Drie Eiken in Wilrijk. Voor het eerst wordt de show gepresenteerd door jonge Antwerpse onderzoekers. 3 700 leerlingen van 50 scholen uit heel Vlaanderen duiken in de wereld van de kernfusie, meteen de grootste STEM-activiteit.
Het jonge geweld komt naar de achtste editie van de Fusieshow, een wervelende voorstelling over kernfusie, het proces waarbij de kernen van verschillende atomen worden samengesmolten en dat als een veelbelovende toekomstige energiebron wordt gezien. De show zit boordevol experimenten en wordt georganiseerd door het Centrum Nascholing Onderwijs en de faculteiten Wetenschappen en – voor het eerst – Toegepaste Ingenieurswetenschappen. De Fusieshow is oorspronkelijk een initiatief van het DIFFER-instituut (Dutch Institute for Fundamental Energy Research) van de Technische Universiteit Eindhoven, startte in Nederlandse scholen en kwam voor het eerst in 2007 naar Wilrijk.
Tot voor twee jaar werd de show aan elkaar gepraat door presentatoren van DIFFER. Nu werd die taak overgenomen door jong talent van de UAntwerpen zelf. Wij zagen de voorstelling gegeven door doctoraatsstudent Lennart Fernandes (zie foto). De anderen zijn postdoctoraal onderzoeker Yannick Engelmann en docent Domien Van der Elst.
Fysicaprof Nick Schryvers, inhoudelijk verantwoordelijke van de show: ‘We geven scholen en leerkrachten de mogelijkheid om het lesonderdeel van kernfusie op een unieke manier aan hun leerlingen aan te bieden. Kernfusie komt immers alsmaar dichterbij. Tegen 2050 zou de eerste commerciële kernfusiereactor actief kunnen zijn. Met de vernieuwingen hopen we de leerlingen en hun leerkrachten nog meer aan te spreken dan bij de vorige edities. Of het nu voor kernfusie is of een andere bron van hernieuwbare energie: het zijn de jongeren van vandaag die we later nodig hebben als wetenschappers, onderzoekers, ingenieurs,…’
In de show keken we naar het heden en verleden van energie. Een leerling uit de zaal werd gevraagd om op een hometrainer evenveel energie op te wekken als een olievat. Onbegonnen werk uiteraard want hij zou hiervoor elf jaar moeten fietsen. Er werd een BBC-filmpje getoond waarbij 78 mensen, die zich de naad het lijf fietsten, ervoor zorgden dat iemand een warme douche kon nemen. Slotsom: de energiebronnen die we op aarde gebruiken zijn vervuilend en eindig. In 2100 zal er dubbel zoveel energie nodig zijn dan vandaag. De Joint European Torus (JET) is ‘s werelds grootste kernfusie-experiment gelegen in Culham, vlak bij Oxford in Engeland. Het ontwerp van JET begon in 1973. In 1979 startte de bouw en het experiment werd in 1983 in bedrijf genomen. JET was de eerste tokamak (waarin een plasma kan worden beheerst met behulp van sterke magnetische velden) ter wereld waarin met de echte fusiebrandstof, deuterium en tritium, gewerkt werd. Dit zou werkzaam moeten zijn in 2025. Maar je hebt ook nog DEMO en die moet ook zorgen voor energie voor de mens. Hier moet de hitte in de reactorwanden met koelmiddelen, zoals vloeibaar natrium, worden afgevoerd om die elders om te zetten in stoom en daarmee een conventionele stoomturbine aan te drijven. DEMO zal echter niet voor 2050 een feit zijn, in elk geval veel te laat voor de energietransitie waarop wereldwijd wordt aangedrongen om de klimaatverandering tegen te gaan.
Edwin MARIËN